Արցախը Հայաստանին կապող ճանապարհը դեռ չեն բացել։ Առավոտյան հավանականությունը մեծ էր, որ կբացվի, բայց օրն ավարտվում է, դեռ փակ է «միջանցքը»։

Այնպես չի, որ նրանք հավերժ եկել են, մնան վրաններում, թշնամական իշխանության կամակատարները մի օր հեռանալու են, բայց տեսանք, որ քոչվոր ցեղը նորից անցել է իր հին վրանական կյանքին։
«Ղառի» էինք ասում երկարափեշ լաթերով բեռնված, տարբեր գունավոր գլխաշորերով փաթաթված, շուրջբոլորը գարշահոտ սփռող այս ազգի կանանց, ովքեր իրենց ամուսիններով, մեջքներին կապված մանկահասակ երեխաներով, բեռնավորված ձիերին նստած` իրենց ոչխարի հոտը տանում էին արածեցնելու Արցախի գեղատեսիլ բնության ծոցում, սարերի զմրուխտյա փեշերին...
Ամիսներով այդ քոչվորները մեր սառնորակ աղբյուրների կողքին վրանների մեջ ապրում, վայելում էին մեր հրաշափառ բնության բարիքները, իսկ նրանց շուրջբոլորը կատաղած շներ էին...
Դպրոցականի իմ հիշողության մեջ այդ քոչվորները կան, որոնց հետևից նայում, զարմանում էինք, թե սրանք որքա՜ն հեռու են նստակյաց ապրելուց։
Նոր օրերում, երբ թշնամին ճանապարհ է փակում, երկընտրանքի մեջ եմ` մի՞թե այս կանայք այն քոչվորների սերունդն են, որ հիշել են Արցախի մաքուր օդը, մեր բնաշխարհի հրաշալիքները... և, մուշտակների մեջ փաթաթված, իրենց նորօրյա ոճով եկել, մեր գլխին մի նոր «խաղաղասիրությու» են կարդում։ Կամ գուցե կարոտե՞լ են իրենց նախնիներից ժառանգած վրանական կյանքը։
Այն տարիներին այդ քոչվորները ամիսներ հետո էին անցնում նստակյաց կյանքի` ձմռան ցրտին Արցախի գեղատեսիլ բնաշխարհից վերադառնալով իրենց տները։
Ժամանակները փոխվել են, հիմա ձմռան ցրտին են անցել վրանական կյանքին, հագուկապի ոճն էլ փոխվել է...Հիմա նրանց մեջքներին կապած այն մանկահասակ լակոտներն են`հայատյաց դարձած, ճանապարհ փակում։

Նատաշա Պողոսյան