2016-08-16 02:13:00
Այս գիրքը կարծես հազար թելերով կապված է ինձ հետ, իսկ դրա առանցքում հարգված և ճանաչված մարդ կա՝ գրող Լևոն Ադյանը, ում հետ վերջերս հանդիպեցի Արցախում, և նա էլ դարձավ ինձ շատ ավելի հոգեհարազատ: Ես իմացա, որ այս օրերին Սանկտ Պետերբուրգում բարձր տպաքանակով ընթացքի մեջ է գրքի ռուսերեն հրատարակությունը, ուստի այդ առիթով ողջունում և շնորհավորում եմ «Հեռացող եզերք» վեպի հեղինակ, արցախցի արձակագիր Լևոն Ադյան գրողին, նաև խորին երախտագիտություն տարբեր երկրներում ու քաղաքներում բնակվող բոլոր այն ընթերցողներին, որոնց նախաձեռնությամբ ի կատար է ածվում այս գրքի հրատարակությունը:
Նայում եմ գրքի կազմին, արտաքուստ մի նոր հրաշալիք է, տխուր բովանդակությամբ մի գիրք, բայց հավատա՞նք, որ այս գեղեցիկ քաղաքը Բաքուն է, որտեղ հայերի նկատմամբ անցած դարավերջին կատարվել է մի դաժան ոճրագործություն, ու այնտեղ սպանվել է նաև հայ երիտասարդի և բժշկական համալսարանում սովորող ադրբեջանուհու գեղեցիկ ու անաղարտ սերը: Բարությամբ է օծված գրողի արվեստը, որը սիրո հարցում ազգություն ու կրոն չի ճանաչում, և այն երևում է բարոյական մաքրություն ունեցող Ռենայի գեղեցիկ կերպարում: Առավելապես մեծ համակրանք է ծնվում նրա հանդեպ, երբ իմանում ենք, որ նա հայ գրականություն է ուսումնասիրում, ընթերցում է նույնիսկ «Մուսա լեռան քառասուն օրը»` հայ ժողովրդի անցած ողբերգության այդ պատմությունը: Ռենայի շուրթերից հնչող տերյանական տողերը՝ Չի հասկանա ձեր հոգին և՛ ծույլ, և՛ օտար, Տաճար է մեր երկիրը` սուրբ է ամեն քար..., մի նոր զարմանք ու հիացմունք են ծնում նրա հանդեպ:
Այս իրական պատումով Լևոն Ադյան գրողը երևում է նաև իր կենսագրությամբ՝ ընդգրկված խմբագրական աշխատանքում: Նա վիպական իրականությունը ներկայացնում է որպես հերոսի նախատիպ` իրեն տեսնելով իրադարձությունների առանցքում` իր աշխատանքային գործունեությամբ, ընկերական միջավայրում, անձնական սիրով և հեռացող եզերքում հայերի դեմ նախապատրաստվող մի նոր ոճրագործությամբ, որի զոհն է դառնում նույնիսկ Ռենան, ում չեն խնայում իր ազգի ոճրագործները, և այդ գեհենից մի կերպ փրկված Լեոյի համար նա դառնում է մի տխուր վերհուշ:
Հայ արձակի պատմության մեջ «Հեռացող եզերքը» գեղարվեստական հուշարձան է: Անեզր տխրություն կա այստեղ, հոգեբանական դաժան ճգնաժամ, և այդ ճանապարհին այս գիրքը դառնում է փաստագրություն, անցած դարավերջի մի նոր ոճրագործության վավերագրություն: Ադյան գրողը աշխարհի հանդեպ իր լավատեսական հայացքներով ստեղծել է մի գեղեցիկ գեղարվեստական ստեղծագործություն, մի շատ տխուր գիրք, որ պետք է կարդան բոլորը: Ես ողջունում եմ գիրքը հրատարակելու՝ ընթերցողների այս հրաշալի նախաձեռնությունը, համոզված, որ աշխարհին ի տես՝ սերունդների համար շարունակական կլինեն տարբեր լեզուներով այս գրքի հրատարակությունները:
Նատաշա Պողոսյան
Արցախի վաստակավոր մանկավարժ
Այս նյութը դիտել են - 7401 անգամ